Ο κ. Χρήστος Γιανναράς δεν χρειάζεται ιδιαίτερες συστάσεις στο αναγνωστικό κοινό. Καθηγητής φιλοσοφίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, με σπουδές θεολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και φιλοσοφίας στα Πανεπιστήμια Βόννης και Παρισιού, επιφυλλιδογραφεί για χρόνια σε εφημερίδες παρεμβαίνοντας στην πολιτική και κοινωνική επικαιρότητα. Ακριβώς αυτό κάνει και στο τελευταίο του βιβλίο Να επαναστατήσει η αξιοπρέπεια, από τις εκδόσεις Ιανός. Το εν λόγω βιβλίο αποτελείται από κείμενα που δημοσιεύθηκαν στα κυριακάτικα φύλλα της εφημερίδας Η Καθημερινή του 2016. Και όπως ήταν φυσικό έχουν να κάνουν με την κρίση που εφτά οχτώ χρόνια τώρα έχει κατοικοεδρεύσει στην Ελλάδα.
Όπως ο ίδιος παραδέχθηκε, σε μια πρώτη συνάντηση ένεκα της κυκλοφορίας του βιβλίου στο βιβλιοπωλείο του Ιανού, αφιερώνει πολύ χρόνο για τη σύνταξη των επιφυλλίδων του. Ο ίδιος γράφει: «…η επιφυλλίδα δεν είναι πολιτική αρθρογραφία. Η ονομασία της δηλώνει ότι, ως είδος γραπτού λόγου, είναι συνάρτημα του φύλλου της εφημερίδας, αλλά όχι με χαρακτήρα ειδησεογραφικό ούτε υποχρεωτικά πολιτικό. Έχει την ελευθερία να τολμάει πολιτική ανάλυση, όπως σχολιασμό της κοινωνικής επικαιρότητας, κυρίως κριτική ιδεών και απόψεων. Αλλά με πρώτη προτεραιότητα τη συνέπεια στους όρους της δοκιμιακής γραφής: τη σωστή γλωσσική εκφραστική, την πιστότητα στη λογική που κοινωνείται – δεν προπαγανδίζεται, δεν προσπαθεί να επιβληθεί».
Τα θέματα-σκέψεις-ιδέες που πραγματεύεται είναι χωρισμένα σε δέκα κεφάλαια, που το καθένα με τη σειρά του αποτελείται από πέντε κείμενα, πολύ προσεκτικά ταξινομημένα και με χαρακτηριστικούς τίτλους. Ακολουθεί ένα Επίμετρο που αφορά εκκλησιαστικά θέματα, με αφορμή τη «Μεγάλη Σύνοδο» που πραγματοποιήθηκε τον Ιούνιο του 2016 στην Κρήτη και, τέλος, δύο συνεντεύξεις του συγγραφέα.
Ακολουθώντας μια αντίθετη πορεία θα ξεκινήσουμε από το τέλος, από τα κεφάλαια του Επιμέτρου. Από εκείνα ακριβώς τα ζητήματα που ο συγγραφέας γνωρίζει πάρα πολύ καλά, έχοντας ο ίδιος ασχοληθεί επισταμένως στο παρελθόν, με άρθρα του και βιβλία, γύρω από τα ζητήματα της Εκκλησίας και την θρησκείας. Οι απόψεις που καταθέτει σχετικά φανερώνουν έναν ορθόδοξο άνθρωπο, πιστό στο δόγμα, που έχει την ικανότητα να διακρίνει τα όποια προβλήματα της ορθοδοξίας και να τα καταδείξει, επιχειρώντας να φτάσει στην ουσία και να προτείνει έτσι τον δρόμο των ανάλογων αλλαγών. Αυτή η νοοτροπία, του ορθοδόξου πνεύματος, διακατέχει και τις θέσεις-απόψεις του συγγραφέα έτσι όπως αυτές παρατίθενται στο βιβλίο.
...φτάνοντας ως τις μέρες μας, στο «μεταπρατικό μας κρατίδιο», που όμως έδωσε έναν Σεφέρη με τις Δοκιμές του, έναν Ελύτη με τα πεζά του, έναν Γκάτσο, έναν Χατζηδάκι, έναν Πικιώνη, έναν Τσαρούχη, έναν Θεοτοκά. Αυτοί, όπως κι ελάχιστοι ακόμα, αποτελούν την υποδομή μιας ελληνικής αξιοπρέπειας που διαθέτουμε.
Ευθύς εξ αρχής, από τον τίτλο ακόμα, κάνει λόγο για επανάσταση της αξιοπρέπειας. Και ήδη από το πρώτο κεφάλαιο, μα και σε όλο το βιβλίο, απαριθμούνται τα προβλήματα που έχει γεννήσει η καταστροφική κρίση στην Ελλάδα. Στοχοποιούνται οι «Αγορές», οι διαφημιστικές εταιρείες, τα ΜΜΕ και μαζί μ’ αυτά οι τράπεζες και τα δύο υπεύθυνα οικονομικά συστήματα του Ιστορικού Υλισμού, το καπιταλιστικό και εκείνο της πρώην Σοβιετικής Ένωσης, που έχουν φέρει τον κόσμο και ειδικότερα την Ελλάδα σε αυτή την άθλια, χρεοκοπημένη κατάσταση. Όπως και γενικότερα τα κόμματα και οι πολιτικοί που κυβέρνησαν την Ελλάδα, από τη μεταπολίτευση και ύστερα έως τις μέρες μας, και που σήμερα το μόνο που κάνουν είναι να διαχειρίζονται το πρόβλημα της κρίσης, δίχως να το λύνουν.
Στέκεται επανειλημμένα στα άρθρα του στην τεράστια διαφορά που διέπει τη Δύση και την Ελλάδα. Σε εκείνη τη δυτική προτεσταντική ηθική που γέννησε τον ατομοκεντρικό άνθρωπο, τον σκοταδισμό και την απανθρωπιά, όπως αναφέρει, έναντι της ελληνικής (και ορθόδοξης) συλλογικότητας που γέννησε μια αρχαιότητα με δημοκρατία, πόλη, οργανωμένο πολιτικό σύστημα, μια αυτοκρατορία της Νέας Ρώμης με χίλια χρόνια μεγαλουργίας και φτάνοντας ως τις μέρες μας, στο «μεταπρατικό μας κρατίδιο», που όμως έδωσε έναν Σεφέρη με τις Δοκιμές του, έναν Ελύτη με τα πεζά του, έναν Γκάτσο, έναν Χατζηδάκι, έναν Πικιώνη, έναν Τσαρούχη, έναν Θεοτοκά. Αυτοί, όπως κι ελάχιστοι ακόμα, αποτελούν την υποδομή μιας ελληνικής αξιοπρέπειας που διαθέτουμε.
Και ας το ξεκαθαρίσουμε μια κι έξω, ο συγγραφέας θεωρεί πως έχουμε πιάσει πάτο και δεν πιστεύει πως υπάρχει ελπίδα πια διάσωσης του τόπου και του λαού αυτού. Το μόνο παράθυρο «σωτηρίας» που αφήνει ανοικτό είναι διαμέσου μιας παιδείας που θα γεννηθεί εξαιτίας της ανάγκης, χωρίς κάποια υπόδειξη που θα «μυρίζει» ιδεολόγημα. Με συλλογικές συσπειρώσεις, που θα κάνουν πράξη το αίτημα για απόλυτη προτεραιότητα της κατά κεφαλήν καλλιέργειας, όπως ο ίδιος τονίζει. Έτσι ώστε να γεννηθεί ένας «ελληνοκεντρικός εκσυγχρονισμός» ως κόμμα, προκειμένου διασωθούν η πολιτική, η ελευθερία, η αξιοπρέπεια και η κοινωνία των σχέσεων, από τις ολοκληρωτικές αξιώσεις της οικονομίας και των αγορών.
Άλλη μια αισιόδοξη πρόταση που παραθέτει έχει σχέση με την Ευρώπη και ακούει στο όνομα του «Ευρωσκεπτικισμού». Και φυσικά φροντίζει έγκαιρα να διαχωρίσει τη θέση του από τα ευρωπαϊκά εθνικιστικά μορφώματα, που πρώτα προήγαγαν τον «Ευρωσκεπτισκισμό», διακρίνοντας τον εθνικισμό από τον πατριωτισμό και προτείνοντας τον δεύτερο ως λύση, που τον θεωρεί ως ένα βασικό χαρακτηριστικό του ανθρώπου, που τον συνοδεύει από τότε που καλλιέργησε τη γη, κατοίκησε μόνιμα κάπου και κοινώνησε τις ανάγκες του συνυπάρχοντας με άλλους ανθρώπους. Γι’ αυτό και ανατρέχει σε τίτλο κύριου άρθρου της γαλλικής εφημερίδας LeMonde, ήδη από τη δεκαετία του ’70, με τίτλο: «Ναι στην ενωμένη Ευρώπη, όχι στην Ευρωμαρμελάδα». Μια ενωμένη Ευρώπη, όπως τονίζει, όχι όμως «… σε βάρος των ιδιαιτεροτήτων κάθε ευρωπαϊκής κοινωνίας, ποτέ με θυσία ή αλλοίωση των θεσμικών μορφωμάτων κάθε εθνικής ιδιοπροσωπίας, ποτέ ισοπεδώνοντας ιστορικές συνειδήσεις, νοο-τροπίες, συλλογικούς χαρακτήρες».
Από όλα τα παραπάνω και όσα άλλα ζητήματα θίγει ο συγγραφέας σε αυτό το βιβλίο και μέσα από τις επιφυλλίδες του, ας εστιάσουμε σε μια προτροπή που ενέχει καντάρια αλήθειας και πολλές δυσκολίες: Ενεργό μετοχή στο ευρωπαϊκό γίγνεσθαι εγγυάται ο ελληνοκεντρισμός, όχι ο πιθηκισμός και η ξιπασιά!
Να επαναστατήσει η αξιοπρέπειαΧρήστος Γιανναράς
Ιανός
344 σελ.
ISBN 978-618-5141-32-5
Τιμή: €17,00
Ιανός
344 σελ.
ISBN 978-618-5141-32-5
Τιμή: €17,00
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου